به گزارش خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ در کمیسیون چهارم همایش علمی ـ پژوهشی سبک زندگی اهل‌بیت(ع) که پیش از ظهر روز پنجشنبه نهم بهمن ماه با مدیریت حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر «نعمت‌الله صفری» در سالن همایش‌های دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم برگزار شد؛ دو مقاله مورد مطالعه و ارزیابی قرار گرفت.
در مقاله اول که توسط «مسعود معینی‌پور» و «سیدمحمدمهدی موسوی» و با عنوان “سبک و راهبردهای آموزشی امام سجاد در بازسازی جامعه اسلامی” نگاشته شده بود؛ به دغدغه‌ها و نگرانی‌های جامعه بعد از شهادت امام حسین(ع) و حرکت امام سجاد(ع) برای اصلاح جامعه پرداخته می‌شود.
نویسنده مقاله با بیان اینکه شباهت‌های زیادی بین جو جامعه عصر امام سجاد(ع) و عصر کنونی وجود دارد، گفت: وجه شبه ما در این مقاله دور شدن از اصل اسلام و مطلوب مد نظر اهل‌بیت(ع) است.
وی افزود: مردم آن روزگار به اندازه‌ای از معارف و سبک زندگی پیامبر(ص) دور شده بودند که تا به شهادت رساندن امام حسین(ع) هم پیش رفتند و اینک می‌بینیم که بسیاری از زندگی‌ها به اندازه‌ای از اسلام فاصله گرفته‌اند و یا در حال فاصله گرفتن هستند که تنها پوسته‌ای از زندگی اسلامی باقی مانده است.
این پژوهشگر دینی خاطرنشان کرد: سبک‌های رقیب (ساخته غربی‌ها) با رسانه و وسایل ارتباطی گسترده در حال القا این سبک زندگی به تمام جوامع، خصوصاً جوامع اسلامی هستند و در بسیاری از کشورهایی که موفق به انجام خواسته خود شده‌اند؛ دیگر هیچ نشانه ای از زندگی اسلامی نیست.
وی با اشاره به اینکه امام سجاد(ع) در جامعه بعد از شهادت امام حسین(ع)، بعد از ۳۰ سال فعالیت جامعه را دگرگون نموده و به جامعه اسلامی نزدیک کردند، گفت: در بررسی تاریخی جو حاکم بر جامعه زمان امام سجاد(ع) به این مسئله پی می‌بریم که در آن روزگاران نشانه‌های اندکی از زندگی اسلامی در بین مردم باقی مانده بود.
نویسنده مقاله اظهار داشت: دستگاه خلافت آن زمان به علت عدم آشنایی مردم به معارف اسلامی، فعالیت جدی جهت دور کردن مردم از اسلام، نظیر منع رواج احادیث و روایات پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) ایشان، رواج مسائل انحرافی، تبلیغات گسترده جهت رواج آن و تبلیغ در جهت درست جلوه نشاندن آن در حدی که دستگاه خلافت خود را خاندان اهل بیت(ع) می‌نامیدند؛ انجام می‌دادند.
وی با بیان اینکه دستگاه خلافت با علنی کردن فساد سعی در رواج آن داشت، گفت: بعد از معاویه، یزید با رواج خانه‌های فساد در مکه و مدینه و برگزاری مجالس لهو و لعب و اختناق نسبت به اهل بیت(ع)، به علنی کردن فساد در جامعه پرداخت و از سویی در وجود مردم ترسی نسبت به نزدیکی به اهل بیت(ع) ایجاد کرد که نتیجه این کارها نا آگاهی و دوری مردم از اصل اسلام گردید تا جایی که مجالس سبع و لعن به امام علی(ع) رواج پیدا کرد.
این پژوهشگر دینی در ارتباط با اقدامات امام سجاد(ع) برای مقابله با دور شدن مردم از معارف اصلی اسلام گفت: ایشان آموزش گفتاری را در راس فعالیت‌هایشان برای القا معارف اسلامی قرار دادند و در مقدمه از دعا استفاده کردند، چراکه باعث مقبولیت عموم و عدم حساسیت حکومت و یک شیوه مبارزه نرم است.
وی افزود: امام سجاد در دعاهایشان سعی در شناساندن پیامبر(ص) و اوصاف و جایگاه ایشان داشتند که به تبع این شناخت، مردم بسیار راحت‌تر دستورات اسلام را قبول می‌کردند و همچنین ایشان به شناساندن اهل بیت(ع) و معارف آنان به مردم پرداختند که یکی از مهم‌ترین اقدامات ایشان رواج صلوات در مقابل لعن حضرت علی(ع) بود.
نویسنده مقاله به سایر اقدامات امام سجاد(ع) اشاره نمود و اظهار داشت: تبیین مسئله امامت و مصادق آن به مردم، شناساندن معارف صحیح اسلام به مردم، آموزش مکارم الاخلاق، تبیین مسائل فقهی، توجه به سوالات اهل خانه و فرزندان از امام و رفتارها توصیه شده ایشان به مردم از دیگر اقدامات امام سجاد(ع) در بازسازی جامعه اسلامی بود.
وی در ادامه گفت: انجام و آموزش رفتار درست عبادی، امر به انجام معروف و نهی از افعال منکر، خرید و تربیت و سپس آزاد کردن بردگان، نشان دادن راه بازگشت به سمت خدا به انسان ها از طریق دعا و تزرع جزو کارهای مورد توجه امام چهارم شیعیان بوده است.
نویسنده این مقاله در پایان با بیان اینکه امام سجاد(ع) با انجام رفتارهای فوق طی بیست سال رفتار حکومت را تغییر داد، اظهار داشت: این تغییر چنان بود که عبد الملک به فرستاده‌های خود می‌گفت با امام با احتیاط رفتار کنید و از سویی باعث آموزش افراد بسیار زیاد، ارتقای سطح دینی مردم، زنده نگه داشتن یاد عاشورا، پایه گذاری شروع حرکت علمی اهل بیت(ع) و مقابله علمی با حکومت از اقدامات این امام بزرگوار بود.
دومین مقاله قرائت شده در این کمیسیون، “درآمدی بر موضوع نظام کار، تجارت و مشاغل در تاریخ اجتماعی شیعیان عصر حضور ائمه” به قلم «دکتر محسن الویری» و «سید محمد مهدی موسوی نیا» بود.
نویسنده مقاله در ابتدا با بیان اینکه در این مقاله با نگاه تاریخ اجتماعی به مسئله پرداخته شده است، گفت: در نگارش این مقاله بیش از توجه به نشانه‌های مشهود، به مستناد تاریخی توجه شده است و از ابعاد پنهان احادیث در فهم سبک زندگی و نتایج آن استفاده شده است.
وی سپس به بررسی ابعاد نظری این قضیه پرداخت و اظهار داشت: تبیین نگاه مثبت در دنیا و بهره جستن از آن، تبیین سیره اولیا و انبیا الهی در اهتمام به تامین معاش، بر حذر داشتن از فرهنگ سستی و کسالت، اصلاح معنای زهد در دیدگاه عمومی مردم، رهنمون دادن برای تدبیر معیشت، سفارش خرید کلان، پخش سرمایه در چندین بخش، به جریان انداختن سرمایه راکد، جایگزین کردن سرمایه به جای آنچه که می‌فروشد، لزوم کسب مهارت در یک شغل و حرفه و سحر خیزی و نهایتاً تشویق به فعالیت اقتصادی و علم آموزی هم زمان با آن؛ از ابعاد نظری مسائل اجتماعی عصر اهل بیت(ع) است.
این پژوهشگر دینی همچنین به بعد عملی این قضیه پرداخت و بیان داشت: حضرت امیر المومنین(ع) در زمان خود به کشاورزی، تعلیم و تربیت و سایر امور مشغول بود و در این زمینه روایاتی از امام صادق(ع) و امام باقر(ع) در مدح کسانی که مشغول به کار هستند، وجود دارد.
وی افزود: در تدوین الگوی رفتاری در فعالیت‌های اقتصادی به الگوهایی در زمینه رفتار کارفرما، کارگر، بدهکار، طلبکار با یکدیگر برمی‌خوریم که می‌توان به اهمیت اسلام در این رابطه پی برد.
نویسنده این مقاله در پایان به بخش دوم مقاله خود اشاره کرد و گفت: بازتاب تدوین الگوی رفتاری در فعالیت اقتصادی در زندگی شیعیان را می‌توان در مشاغل و ابعاد مختلف نظیر خوراک، پوشاک، ابزار و … دید و شیعیان در این زمان به گونه‌ای بودند که از دارو سازی تا فروش سلاح مشارکت داشتند.