دانشنامه فاطمی در روز شنبه ۳۰ فروردین مصادف با ولادت حضرت فاطمه(س) در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی رونمایی شد. این دانشنامه در ۱۱۸ مقاله یا مدخل که توسط ۹۶ نویسنده تالیف شده است، در شش جلد انتشار یافته است.
سیر نگارش
طراحی و نگارش دانشنامه فاطمی(س) در سال ۱۳۸۱ در دستور کار قرار گرفت و تا سال ۱۳۹۰ کار تولید و تصویب مقالات آن در پژوهشکده دانشنامه نگاری پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به پایان رسید. و در سال ۹۱ و ۹۲ ویرایش ادبی آن صورت پذیرفت.
در تألیف این دانشنامه، هدف‌هایی از سوی پژوهشگاه مد نظر بوده است که در مقدمه دانشنامه به آن اشاره شده است.
۱. تبیین جامع و علمی تاریخ زندگانی و جایگاه الهی حضرت فاطمه(س)، به منظور رفع ابهامات و پاسخ‌گویی به شبهات كلامی و تاریخی و نیز روشنگری و تحلیل تحریفات و انحرافات؛
۲. توصیف و تحلیل بینش، شخصیت و كنش (تعالیم، اخلاق و سیره) آن بزرگوار، به‌مثابه نمونه انسان كامل، به‌منظور ارائه الگوی عینی زن مسلمان؛
۳. تبیین ماهیت، مرتبت و حرمت حقوق زن، مبانی و منزلت نهاد خانواده و حقوق و تكالیف زنان از منظر اسلام، به‌منظور روشنگری، رفع شبهات، و تحریف‌زدایی از این موضوعات؛
۴. گزارش نظریه‌های معارض با اندیشه دینی و نگرش‌های متحجرانه و متجددانه درباره زن و نهاد خانواده و نقد آنها.
سیر تدوین دانشنامه
تولید و تدوین دانشنامه محصول کار پژوهشی جمعی و دارای چهل مرحله اصلی، و فرایندهای فرعی بسیار است. مراحل اصلی آن، به شرح ذیل است:
۱. بررسی و جمع‌آوری پیشینه‌های تحقیقات، در حوزه علمی مورد نظر؛ ۲. تهیه و تصویب طرح نخستینه و اهداف کلان دانشنامه؛ ۳. بررسی و تعیین مختصات و اهداف کاربردی دانشنامه؛ ۴. مطالعه و تبیین نظریه مبنا و چارچوب و پیش‌انگاره‌های حاکم بر مباحث دانشنامه؛ ۵. طراحی ساختار کلان دانشنامه؛ ۶. تنظیم اساسنامه محتوایی دانشنامه؛ ۷. تأیید صلاحیت شورای علمی گروه‌ها؛ ۸. ظرفیت سنجی، نیازنگاری و شبهه‌شناسی و موضوع‌یابی؛ ۹. مدخل‌گزینی و تهیه فرم‌های مدخل؛ ۱۰. سازماندهی مدخل‌ها؛ ۱۱. تعیین صلاحیت محققان مورد نیاز و شناسایی و گزینش آنان؛ ۱۲. دعوت از محققان و توجیه آنها، تا اخذ طرحنامه تحقیقی هر مدخل؛ ۱۳. بررسی و تصویب نهایی طرحنامه هر مدخل و ارائه نقشه توصیفی مقاله (در صورت نیاز)؛ ۱۴. انعقاد قرارداد با محقق؛ ۱۵. پشتیبانی علمی، فکری و فنی محققان در طی تحقیق و تألیف مقالات؛ ۱۶. دریافت مقاله؛ ۱۷. ارزیابی اجمالی مقالات واصله به لحاظ نصاب علمی، استواری فکری و انطباق با شیوه‌نامه، طرحنامه و انجام اصلاحات؛ ۱۸. حروف‌زنی و نمونه‌خوانی اولیه مقالات؛ ۱۹. ارزیابی تفصیلی مقاله، به‌وسیله دو کارشناس علمی ـ محتوایی؛ ۲۰. ارزیابی مقاله، به‌وسیله کارشناس واحد ویراستاری علمی ـ ساختاری؛ ۲۱. وارسی و مصدریابی اجمالی منابع از حیث آیات، روایات و صحت اسنادی؛ ۲۲. بررسی مقاله و ارزیابی‌های صورت گرفته در گروه علمی تخصصی؛ ۲۳. اعمال اصلاحات به‌وسیله نویسنده یا کارشناسان علمی و فنی؛ ۲۴. بررسی مجدد مقاله در گروه علمی ـ تخصصی و تأیید برای تسویه مالی با محقق؛ ۲۵. ویراستاری علمی ـ ساختاری مقاله؛ ۲۶. وارسی و مصدریابی تفصیلی مقاله؛ ۲۷. بررسی و تصویب نهایی مقاله در شورای علمی؛ ۲۸. اصلاحات علمی و ساختاری مقاله، بر اساس مصوبات شورای علمی دانشنامه؛ ۲۹. بررسی و تصویب سازمان علمی نهایی دانشنامه در شورای علمی؛ ۳۰. وارسی مجدد منابع و یکدست‌سازی ارجاعات و بسامان‌سازی کتاب‌نامه؛ ۳۱. یکسان‌سازی نهایی مقالات، در واحد علمی ـ ساختاری؛ ۳۲. ویرایش ادبی مقاله؛ ۳۳. حروف‌زنی و نمونه‌خوانی نهایی مقاله؛ ۳۴. بازبینی و تأیید واپسین مجلدات، به‌وسیله اعضای شورای علمی؛ ۳۵. انجام اصلاحات و تأیید نهایی مقاله، توسط گروه علمی؛ ۳۶. امضای مقاله به‌وسیله نویسنده؛ ۳۷. بازویراست ادبی مقاله؛ ۳۸. تهیه فهرست‌های اجمالی و تفصیلی؛ ۳۹. صفحه‌آرایی و طراحی داخلی و خارجی مجلدات؛ ۴۰. بازبینی نهایی و امضای مجلدات از سوی سرپرست دانشنامه.
برآیند دانشنامه
محصول تلاش جمعی همکاران دانشنامه، اثری است که سعی شده این ویژگی‌ها را داشته باشد:
۱. مرجعیت علمی: در مجموعه حاضر، ضمن اعتراف به اینکه آنچه انجام پذیرفته است، با شأن حضرت فاطمه(س) فاصله بسیار دارد، در حد امکان سعی شده است حاصل پژوهش، حاوی مهم‌ترین و تحلیلی‌ترین اطلاعات باشد و كم و بیش خواننده را از مراجعه به منابع دیگر ـ جز برای آگاهی از جزئیات و تفصیل بیشتر ـ بی‌نیاز سازد و نیز مرجعی برای اهل تحقیق باشد.
۲. ارائه الگوی زن مسلمان: هدف اساسی تولید این دانشنامه، آشنایی با آن حضرت(س) برای الگوگیری از رفتار و منش ایشان است؛ ازاین‌رو، افزون بر گزارش جامع از زندگی و منزلت ایشان، سیره ایشان در امور اخلاقی، عبادی، معنوی، همسرداری، خانه‌داری، تربیت فرزند و امور فرهنگی و اجتماعی و سیاسی، بررسی و هر کدام در مقاله‌ای مستقل تألیف شده است.
با رویکرد توصیفی و تحلیلی در نگارش مقالات، کوشیده شده به دور از احساسات و غلو یا انکار، آن حضرت(س) معرفی شود و ضمن بیان شخصیت و منزلت ملکوتی و مقام والای معنوی، تصویری روشن برای همگان ارائه گردد تا امکان الگوگیری از آن حضرت(س) فراهم آید.
۳. دفاع عالمانه از حقایق تاریخی: در این دانشنامه، با زبان و روش علمی و استناد به منابع معتبر شیعه و اهل‌سنّت، به دفاع از حقایق و رخدادهای تاریخی، همان‌گونه که بوده، پرداخته شده و از اظهارنظرهای غیر مستند و دخالت دادن احساسات، پرهیز گردیده است.
۴. فراهم ساختن امکان سنجش و قضاوت علمی: سعی شده است مقالات به گونه‌ای تألیف شوند که امکان سنجش علمی درباره چگونگی حوادث و نقل گزارش‌های تاریخی و روایی، به وجود آید.
۵. ارائه منظومه معرفتی: در مقالات اندیشه‌ای و حِکَمی، سعی شده است یک دستگاه منسجم فکری و منظومه‌ای معرفتی، با محوریت رابطه انسان کامل با آفریدگار، ارائه گردد.
ویژگی‌های صوری
در دانشنامه فاطمی(س) سعی شده ویژگی‌های رایج دانشنامه رعایت گردد، اما در مواردی نیز، بر اساس سیاست کلان پژوهشکده، به گونه‌ای دیگر اعمال شده است.
۱. قطع: با توجه به چاپ و نشر دانشنامه امام‌علی(ع) در قطع وزیری و اقبال خوانندگان و به‌منظور سهولت در حمل و راحت‌خوانی، دانشنامه فاطمی(س) نیز در این قطع منتشر شد.
۲. اندازه حروف: در این دانشنامه در متن مقاله، به علت گستره مخاطبین که انتظار می‌رود علاوه بر مراجعه موردی به عنوان کتاب مرجع، به مطالعه مجموعه مقالات آن علاقه‌مند باشند، از حروف ریز و متداول در دانشنامه‌ها استفاده نشده و اندازه حروف، در حد معمول کتاب‌های وزیری است.
۳. صفحه‌آرایی: در صفحه‌آرایی دانشنامه پس از مشورت با استادان و کارشناسان فن و استقبال و اعلام رضایت خوانندگان فرهیخته از دانشنامه امام‌علی(ع)، این دانشنامه نیز به صورت یک‌ستونه، صفحه‌بندی شد.
۴. شیوه درج منابع: نام مختصر مؤلف و شماره مجلد و صفحه آن، در مقاله داخل كمانك، بی‌درنگ پس از مطلب ذکر گردیده است. در درج منابع، اگر فقط از یک کتابِ مؤلفی استفاده شده، نام کتاب درج نشده است، اما اگر از بیش از یک کتاب او استفاده شده باشد، نام کتاب پس از نام نویسنده می‌آید.
اصول و ضوابط رعایت شده در دانشنامه فاطمی(س)
۱. جامعیتِ مطالب اساسی: هر مقاله دانشنامه دربردارنده مطالب اساسی در موضوع خود است و آرای اصلی و معتبر، گزارش شده است تا مخاطب در این گونه مطالب از دیگر منابع ـ جز برای تفصیل و آگاهی از جزئیات ـ بی‌نیاز گردد.
۲. مستند بودن مطالب: مطالب هر مقاله مستند به منابع معتبر و دست‌اول، از شیعه و اهل‌سنّت است. در مقالات، از ذکر گزارش‌های بی‌اعتبار پرهیز شده و فقط مطالبی آمده است که امکان صحت داشته و از نظر مأخذ و محتوا در خور اعتماد بوده‌اند. در استناد به منابع اهل‌سنّت نیز متن روایت، راوی، منبع گزارش، زمان وقوع حادثه و افراد شرکت‌کننده در آن، کاملاً بررسی شده است.
۳. اصالت مآخذ: مآخذ مقالات، از کتاب‌های اصیل و دست‌اول و معتبر در موضوع خود هستند و ارزش استناد دارند،انتخاب شدند. ملاک برخورداری از ارزش استناد، قرار داشتن در ردیف جوامع روایی مهم و قرابت زمانی با رخداد مورد نظر (در موضوعات وصفی ـ گزارشی) بوده است. همچنین اعتبار و شهرت مؤلف، مقبولیت نزد اصحاب علم، تعلق به صاحب نظریه مورد نقد یا تحلیل در مقاله، و قوام منطقی و تحلیلی، از دیگر ملاک‌های ارزشمندی در استناد بوده است. در مواردی که در منابع راجع به آنها اختلاف وجود داشته، ضمن نقل دقیق آنها، رویکرد مقاله بر اساس نظر مشهور بوده است.
۴. پرهیز از تساهل علمی: در دانشنامه، به مشهورات اکتفا نشده و تنها ملاک مقبولیت، ارزش علمی و استنادی هر مطلب بوده است.
۵. پایبندی به ساختار مطالب: در مباحث مرتبط با زندگی و منزلت حضرت(س)، پس از تبیین مفهوم مدخل، کل مقاله راجع به حضرت(س) است، اما در موضوعات کلامی و معارفی، از مطالب مرتبط (مانند پیشینه و اشاره به آرا درباره آن موضوع) استفاده شده است تا بتوان کلمات حضرت(س) را به دقت تحلیل کرد. در مقالات فقهی و اجتماعی تنها ارائه ماهیت حقوق زن و تبیین مبانی نهاد خانواده در اسلام در نظر بوده است.
۶. پرهیز از حاشیه پردازی: در هر مقاله، سعی شده مطالب مهم راجع به آن موضوع بیاید و از حاشیه‌روی پرهیز شود، از این‌رو، در نقل وقایع تاریخی و روایات و غیره، فقط آنچه مستقیماً با موضوع مقاله مرتبط بوده، ذکر گردیده است.
۷. پرهیز از ارزش‌داوری و رعایت ادب علمی: در این دانشنامه کوشش شده است آرای صاحب‌نظران، حتی مخالفان، با نزاکت و ادب علمی و با بی‌طرفی و امانت نقل گردد و از تعصبات مذهبی و قومی پرهیز، و به روش منطقی و علمی به آنها پاسخ داده شود. در این میان، روشنگری عقیدتی نیز ضمن بیان حقایق علمی، حاصل شده است.
۸. پرهیز از نقل‌قول مستقیم: در دانشنامه از ذکر نص آیات و روایات و حتی ترجمه صریح آنها پرهیز گردیده و به گزارش محتوای کلی و مفاد آن اکتفا شده است، مگر در جایی که عین عبارت عربی آیه یا حدیث، مورد بحث مقاله بوده و در القای مفاهیم و براهین، نقش مستقیم داشته است. از این رو، در جلدهای تاریخ و سیره، تا حد ممکن به گزارش احادیث و حوادث تاریخی پرداخته شده، اما در جلد معارف فاطمی(س) ـ که محتوای مقالات، شرح و تحلیل کلمات حضرت(س) و استناد به آنهاست ـ به قدر ضرورت، نص کلام ایشان نقل گردیده است.
۹. نظام چینش مدخل: در دانشنامه فاطمی(س) نظام چینش مدخل‌ها، موضوعی است. در این چینش، مدخل‌های یک حوزه علمی و تخصصی در مجموعه‌ای جداگانه به چاپ می‌رسد و در چینش درونی مقالات نیز نظم منطقی متناسب با آن حوزه تخصصی، رعایت میشود.
ساختار علمی دانشنامه
بر اساس اهداف فوق، مباحث این دانشنامه در ساختار علمی موضوعی در ۱۱۸ مدخل و در دو بخش کلان ترتیب یافت:
۱. حیات، منزلت و شخصیت حضرت فاطمه(س)، که بخش اصلی را با ۴۷ مدخل در دوجلد تشکیل می‌دهد.
جلد اول: حوادث زندگی حضرت(س) از ولادت تا شهادت و همه اشخاص مرتبط با ایشان.
جلد دوم: اسماء و اوصاف، فضایل و ویژگی‌های ممتاز شخصیت حضرت(س) از عصمت و علم و شفاعت و بررسی ابعاد مختلف سیره ایشان، جایگاه حضرت(س) نزد دیگران؛ کتابشناسی حضرت(س)؛
۲. حکمت و معارف فاطمی معرفی آثار برجای‌مانده از آن حضرت(س) از احادیث و خطبه‌ها و اشعار به عنوان منابع معارف فاطمی(س)؛ طرح و تحلیل اندیشه و تعالیم فكری ایشان در مباحث حكمی و معارف دینی؛ که در جلد سوم گرد آمده است.
این دو بخش که شامل سه مجلد ابتدایی دانشنامه می شود بخش اصلی این دانشنامه را شامل است.
۳. بخش ملحقات: بخش ملحقات دانشنامه، این بخش نیز در دو محور مباحث فقهی و حقوقی و مباحث اجتماعی راجع به زن و خانواده در دو جلد و ۴۹ مقاله سامان یافته است.
در جلد چهارم و پنجم: زن و خانواده با رویکرد حقوقی مورد توجه قرار گرفته است مانند تبیین جایگاه زن؛ مبانی حرمت و حقوق زن؛ حقوق و تکالیف زن در زندگی فردی،
و در جلد ششم زن و خانواده با رویکرد اجتماعی لحاظ شده است.
محتوای علمی دانشنامه
در این بخش محتوای برخی از مقالات که در بخش اصلی دانشنامه که شامل سه مجلد نخست دانشنامه میشود و بیشتر به روش تاریخی نگاشته شده، معرفی میگردد.
جلد اول:
در ابتدای جلد اول به صورت اجمالی زندگی نامه حضرت فاطمه(س) به صورت اجمالی مورد توجه قرار گرفته است
. تا خواننده با زندگی اجمالی آن حضرت آشنا شود. پس از آن مداخلی گنجانده شده است که به افراد مرتبط به آن حضرت، مانند پدر، مادر، همسر و فرزندان تعلق دارد که در این مدخل‌ها و مقالات سعی شده به صورت تاریخی و مستند حیات این افراد گزارش شود و ارتباط بین آنها و فاطمه زهرا(س) مورد توجه بیشتر قرار گیرد. در این مجلد برخی وقایع مانند ولادت، ازدواج، فدک، شهادت، خاکسپاری و وصیت های فاطمه نیز در مداخلی گنجانده شده است. گفتنی است که برخی از مداخل مانند فدک، شهادت، ام کلثوم و محسن از نظر تاریخی اهمیت مضاعف دارند که در این مجلد جای گرفته اند. ویژگی مجلد اول آن است که مداخل آن رویکرد تاریخی دارند و از روش اسنادی در تدوین مداخل استفاده شده است.
جلد دوم:
جلد دوم دارای سه بخش است در بخش اول به فضائل فاطمه اختصاص یافته و برخی مداخل مانند عصمت، محدثه بودن و علم آن حضرت مورد توجه قرار گرفته و جایگاه اخروی و شفاعت و تسبیحات فاطمه مداخلی را به خود اختصاص داده است. بخش دوم این مجلد هم به سیره فاطمی اختصاص پیدا کرده و سیره اخلاقی، عبادی فرهنگی، سیاسی، خانه داری و همسر داری و تربیت فرزند را مورد توجه قرار داده است. و در بخش سوم طی مداخلی شخصیت فاطمه از منظر دیگران مورد توجه بوده است و در نهایت مدخلی هم به کتابشناسی آن حضرت اختصاص یافته است. پرداختن به جنبه های مختلف سیره فاطمی در این مجلد از ویژگی‌های آن است.
جلد سوم:
در جلد سوم که شامل سه بخش است بخشی با رویکرد تاریخی نگاشته شده است که شامل مداخلی مانند احادیث فاطمه خطبه های فاطمه مصحف و اشعار فاطمه میگردد. دو بخش دیگر این مجلد با رویکرد روایی – کلامی نوشته شده است.
بخشی از مقالات این دانشنامه توسط اعضای گروه تاریخ مجتمع آموزش عالی امام خمینی(ره) نگاشته شده است. مانند مدخل فدک که توسط نعمت الله صفری فروشانی و سید علیرضا عالمی نوشته شده، و مدخل‌های اشعار فاطمه(س)، حسن بن علی(ع)، حسین بن علی(ع)، آسیب شناسی مطالعات زنان، زینب بنت علی(س)، ام کلثوم(س)، محسن بن علی(ع) توسط سید علیرضا عالمی تالیف شده است. مدخل مناقب و کرامات فاطمه توسط ناصر رفیعی محمدی ریس مدرسه تاریخ و ادیان مجتمع آموزش عالی امام خمینی(ره) نگاشته شده است. همین گونه مدخل سیره فرهنگی و اجتماعی فاطمه توسط محسن الویری از اساتید گروه تالیف شده است.
همچنین محمد الله اکبری، (عضو هیئت علمی گروه تاریخ) مشاور و ارزیاب علمی و نعمت الله صفری فروشانی(مدیرگروه تاریخ) عضو شورای علمی گروه و مشاور و ارزیاب علمی و سید محمد رضا عالمی ویراستار علمی و ساختاری دانش نامه فاطمی بوده است.
عنوان های مداخل و نویسندگان آن به شکل زیر است:
جلد اول
دیباچه / علی اکبر رشاد ۱۱
مقدمه دانشنامه / عبدالکریم بهجت‌پور و ابوالقاسم مقیمی حاجی ۳۱
زندگینامه فاطمه (س) / ابوالقاسم مقیمی حاجی ۴۹
حضرت محمد (ص) / فاضل حسامی ۶۸
حضرت خدیجه(س) / اعظم رحمت‌آبادی ۷۸
ولادت فاطمه (س) / سیدمحمدکاظم طباطبایی ۹۹
برادران و خواهران فاطمه (س) / غلامحسن محرمی ۱۱۲
فاطمه (س)، همراه پیامبر / غلامحسن محرمی ۱۱۹
ازدواج فاطمه (س) / سیدمحمدکاظم طباطبایی ۱۲۸
فاطمه (س) در کنار امام‌علی(ع) / علی‌اکبر ذاکری ۱۵۲
فرزندان فاطمه (س) فرزندان پیامبر / صادق محمودی ۱ ۱۶۵
حسن‌بن‌علی(ع) / سیدعلیرضا عالمی ۱۸۲
حسین‌بن‌علی(ع) / سیدعلیرضا عالمی ۱۹۸
زینب‌بنت‌علی(ع) / سیدعلیرضا عالمی ۲۱۳
ام‌کلثوم / سیدعلیرضا عالمی ۲۳۳
محسن‌بن‌علی(ع) / سیدعلیرضا عالمی ۲۶۰
زنان همراه فاطمه (س) / سیدحسن فاطمی موحد ۲۷۴
فدک / نعمت‌الله صفری فروشانی و سیدعلیرضا عالمی ۲۹۲
وصایای فاطمه (س) / ابوالقاسم مقیمی حاجی ۳۱۷
شهادت فاطمه (س) / سیدمحمدجواد شبیری ۳۳۳
خاکسپاری فاطمه (س) / محمدعلی جاودان ۳۵۸
جلد دوم
بخش اول: مقام و فضایل فاطمه(س) ۱۳
اسماء و اوصاف فاطمه(س) / علی شاه‌علیزاده و علی گرامی ۱۵
سیدهًْ نساءالعالمین / مائده رضایی ۳۶
محدَّثه بودن فاطمه(س) / محمدکاظم رحمان‌ستایش ۵۵
عصمت فاطمه(س) / عبدالحسین کافی و جواد شفیعیان ۷۰
علم فاطمه(س) / ابوالقاسم مقیمی حاجی ۹۳
تسبیح فاطمه(س) / علی‌اکبر زراعتیان ۱۰۹
شفاعت و فاطمه(س) / زین‌العابدین قربانی ۱۳۰
فاطمه(س) در آخرت / نجم‌الدین طبسی ۱۵۷
مناقب و کرامات فاطمه(س) / ناصر رفیعی محمدی و محمدحسین صالح‌آبادی ۱۷۲
بخش دوم: سیره فاطمی(س) ۱۸۷
سیره‌شناسی / سیدعلی حسینی‌زاده و احمد مهدی‌زاده ۱۸۹
سیره اخلاقی فاطمه(س) / محمدرضا جباری ۲۰۰
سیره عبادی و معنوی فاطمه(س) / مهدیه‌سادات مستقیمی و فاطمه‌سادات دریاباری ۲۲۴
سیره همسرداری فاطمه(س) / صدیقه شاکری ۲۴۸
سیره تربیت فرزند فاطمه(س) / سیدعلی حسینی‌زاده ۲۶۲
سیره خانه‌داری فاطمه(س) / فریبا علاسوند ۲۷۶
سیره فرهنگی و اجتماعی فاطمه(س) / محسن الویری ۲۹۵
سیره سیاسی فاطمه(س) / فهیمه فرهمندپور ۳۰۸
بخش سوم: فاطمه(س) در دیدگاه‌ها ۳۲۱
فاطمه(س) از نگاه قرآن / محمدعلی رضایی اصفهانی ۳۲۳
فاطمه(س) از نگاه پیامبر(ص) / رمضان محمدی ۳۴۹
فاطمه(س) از نگاه امام‌علی(ع) / نهله غروی نائینی ۳۶۶
فاطمه(س) از نگاه امامان(ع) / علی نصیری ۳۷۸
فاطمه(س) از نگاه همسران پیامبر(ص) / علی غلامی دهقی ۳۹۶
فاطمه(س) از نگاه صحابه و تابعان / علی نصیری ۴۰۷
فاطمه(س) در فقه اسلامی / سیدضیاء مرتضوی ۴۲۷
فاطمه(س) در گزارش‌های تاریخی اهل‌سنّت / محمدرضا هدایت‌پناه ۴۵۳
فاطمه(س) در شعر فارسی / محمدصادق بصیری و جواد شفیعیان ۴۸۳
فاطمه(س) در شعر عربی / علیرضا محمدرضایی و عالیه‌سادات واصلی ۵۱۶
کتابشناسی فاطمه(س) / علی معموری ۵۶۱
جلد سوم
بخش اول: منابع معارف ۱۱
احادیث فاطمه(س) / علی‌نقی خدایاری و اصغر غلامی ۱۳
خطبه‌های فاطمه(س) / سیدمسعود پورسیدآقایی ۴۵
مصحف فاطمه(س) / محمدعلی مهدوی‌راد ۶۴
دعاهای فاطمه(س) / احمد مهدی‌زاده ۸۸
اشعار فاطمه(س) / سیدعلیرضا عالمی ۱۱۰
بخش دوم: معارف نظری ۱۲۱
خداشناسی / احمد مهدی‌زاده ۱۲۳
عدل الهی / رضا برنجکار ۱۵۴
ایمان / عبدالهادی مسعودی و احمد مهدی‌زاده ۱۷۹
انسان‌شناسی / گروه حکمت فاطمی ۲۰۳
نبوت پیامبر(ص) / علی ربانی‌گلپایگانی ۲۲۱
قرآن‌شناسی / صدیقه مهدوی‌کنی ۲۳۲
امامت / عزالدین رضانژاد ۲۵۳
شیعه / رحیم لطیفی و علی‌نقی خدایاری ۲۷۱
مهدویت / سیدمحمدکاظم طباطبایی ۲۷۹
مرگ و برزخ / ابوالقاسم مقیمی حاجی ۲۹۴
معاد / ابوالقاسم مقیمی حاجی ۳۲۰
دنیا و آخرت / رحیم لطیفی و مسعود امامی ۳۵۹
بخش سوم: معارف عملی ۳۷۹
اخلاق و فضایل / زهرا خزاعی ۳۸۱
تربیت / علی‌همت بناری ۴۱۲
سیاست و عدالت / سیدکاظم سیدباقری ۴۳۹
فلسفه احکام / ابوالقاسم علیدوست ۴۵۴
جلد چهارم
جایگاه ارزشی زن / فریبا علاسوند ۱۱
تفاوتهای طبیعی زن و مرد / محمدرضا زیبایی‌نژاد ۴۰
نسبت میان زن و مرد / فریبا علاسوند ۷۳
فلسفه تفاوت در حقوق زن و مرد / سیف‌الله صرامی ۱۰۵
جنسیت و زبان قرآن / مجید دهقان ۱۲۸
کلیات نظام حقوق زن در اسلام / محمود حکمت‌نیا ۱۵۶
حقوق زنان، واقعیتها و چالشها / علی محمدی جورکویه ۱۸۸
روش‌شناسی حقوق زن / محمود حکمت‌نیا ۲۲۰
بلوغ و رشد دختران / عباس کلانتری خلیل‌آبادی ۲۶۶
پوشش زن / محمدابراهیم شمس ناتری، حسین هوشمند ۲۸۸
عبادت زن / سیدضیاء مرتضوی ۳۰۵
روابط زن و مرد / علی محمدی جورکویه ۳۴۷
مالکیت زن / فرج‌الله هدایت‌نیا ۳۷۳
ارث زن / سیداحمد میرخلیلی و حسین هوشمند ۳۹۲
جلد پنجم
بخش اول: مسائل زن ۱۱
ولایت زن / محمدجواد ارسطا ۱۳
مرجعیت زن / محمد قائنی ۳۴
قضاوت زن / احمد حاجی‌ده‌آبادی ۵۷
شهادت زن / محمد صالحی مازندرانی ۸۱
قصاص و دیه زن / احمد حاجی‌ده‌آبادی ۹۹
بخش دوم: خانواده ۱۲۹
ولایت بر ازدواج / اسماعیل نعمت‌اللهی ۱۳۱
شروط ضمن عقد نکاح / فرج‌الله هدایت‌نیا ۱۵۶
ازدواج موقت / محمد صادقی ۱۸۷
تعدد زوجات / ابراهیم عبدی‌پور ۲۱۶
سرپرستی خانواده / محمدمهدی مقدادی ۲۳۷
معاشرت به معروف / علی‌اکبر زراعتیان ۲۶۳
مهریه / فرج‌الله هدایت‌نیا ۲۷۸
نفقه زن / زهره رجبیان ۲۹۷
طلاق / سیدعلی علوی‌قزوینی ۳۲۵
عِدّه / غلامرضا پیوندی ۳۴۸
حضانت / حسین قافی ۳۷۵
جلد ششم
بخش اول: مسائل زن ۱۳
اسلام و تحول در شخصیت زن / حسن بستان ۱۵
زن اسوه / عبدالکریم بهجت‌پور ۴۲
فمینیسم / حسین بستان ۶۹
جنسیت و اخلاق / زهرا خزاعی ۱۱۰
تربیت جنسی / محمد بهشتی ۱۳۶
اخلاق جنسی / احمد دیلمی ۱۵
تربیت دینی دختران / محمد داوودی ۱۸۴
روابط اجتماعی زن و مرد / سیدمهدی اعتمادی‌فرد ۱۹۶
پوشش زن / فتحیه فتاحی‌زاده و حسین بستان ۲۲۲
اشتغال زن / مسعود آذربایجانی
آسیب شناسی مطالعات زنان / حسین خزائی و سیدعلیرضا عالمی ۲۶۸
بخش دوم: مسائل خانواده ۲۹۱
خانواده / حسین بستان ۲۹۳
ازدواج / مرضیه صادقی رشتی ۳۳۲
تعدد زوجات / محمدرضا سالاری‌فر ۳۶۴
ازدواج موقت / محمدرضا سالاری‌فر ۳۸۰
همسری / محمدرضا شرفی و سیدحسین فخرزارع ۳۹۹
مادری / نرگس خدامی دستجردی ۴۲۵
مدیریت خانواده / فاضل حسامی ۴۵۳
طلاق / حسین شرف‌الدین ۴۷۸