مقالات

جابربن‌ یزید جُعْفی‌، فقیه‌، مفسر، محدّث‌، و از اصحاب‌ نامدار امام‌ باقر و امام‌ صادق‌ (علیهما السلام‌). کنیه او در منابع‌، ابوعبداللّه‌ (رجوع کنید به نجاشی‌، ص‌ 128)، ابومحمد (همانجا) و ابویزید (بخاری‌، ج‌ 1، قسم‌ 2، ص‌210) آمده‌ اما چون‌ در حدیثی‌ از او با کنیه ابومحمد یاد شده‌ (رجوع کنید به کشی‌، ج‌ 2، ص‌ 444) این‌ کنیه‌ پذیرفتنی‌تر می‌نماید و کنیه ابوعبداللّه‌ مستندی‌ ندارد (تستری‌، ج‌ 2، ص‌ 543). در منابع‌ از او با لقب‌هایی‌ چون‌ جُعفی‌ الکوفی‌ (رجوع کنید به بخاری‌، همانجا)، قدیم‌ (نجاشی‌، همانجا) و عربی‌ (همانجا) یاد شده‌ است‌. محمدعلی‌ موحدی‌ ابطحی‌ (ج‌ 5،…

چکیده: دلایل نگاری، یعنی سعی در اثبات امامه ائمه (علیه السلام) از راه معجزات و کرامات، رویکردی بوده که در قرون اولیه تشیع مورد توجه عده ای از اخباریان این مکتب قرار گرفته است. از مهم ترین آثار به جای مانده در این موضوع، کتاب دلائل الامامه، منسوب به محمد بن جریر طبری، حاوی بسیاری از روایات پیشینیان در این زمینه است. علی رغم تلاش بزرگانی همچون آقا بزرگ تهرانی در الذریعه و النابس، شوشتری در الاخبار الدخیله و مامقانی در تنقیح المقال در راه شناسایی مولف، هنوز نقاط مبهمی درباره هویت وی وجود دارد. همچنین نکات قابل تامل فراوانی…

مقدمه : در شماره های پیش پرسمان، صفحه ی رو به رو به محوری ترین پرسش های شما درباره ی مذهب شیعه پاسخ گفت تاریخ تشیع شماره 14، نقطه ی آغاز تشیع، شماره 16، تشیع و ایرانیت شماره ی بیست و نقش موالی در تشیع شماره ی 23 از موضوعات مندرج بود در این شماره با طرح یکی از سوال های مهم و جدی، موضوع تاریخ تشیع را پی می گیریم آیا می توان گفت که ریشه ی تشیع در ازدواج امام حسین (علیه السلام) با شهربانو دختر یزدگرد سوم و تولد امام سجاد (علیه السلام) نهفته است؟

مقدمه: شیعه در گستره واژگان تشیع در طول تاریخ پر بار خود، فراز و نشیب های فراوانی را پشت سر گذاشته است؛ فرازهایی که گاه این مکتب را در آستانه تسلط بر کل جهان اسلام قرار داده و نشیب هایی که گاه آن را در سراشییب سقوط نمایانده است. در این میان، آنچه این مکتب را متمایز کرده، عناصری مانند پیشینه دیرین غنا در ابعاد مختلف معارف اسلامی، ادعای توان تشکیل حکومت و به اثبات رسانیدن این ادعا در مقاطعی چند و بالاخره هویت مستقل آن در طول تاریخ بوده است؛ هویتی که گاه آن را در تقابل با جریان…

فدک چیست؟ الف) موقعیت جغرافیایی فدک فدک دهکده ای در شمال مدینه بود که تا آن شهر دو یا سه روز راه فاصله داشت.(1) این دهکده در شرق خیبر و در حدود هشت فرسنگی(2) آن واقع بود و ساکنانش همگی یهودی شمرده می شدند. امروزه فاصله خیبر تا مدینه را حدود 120 یا 160 کیلومتر ذکر می کنند.(3) ب) فدک و رسول خدا(ص) در سال هفتم هجرت، پیامبر خدا(ص) برای سرکوبی یهودیان خیبر که علاوه بر پناه دادن به یهودیان توطئه گر رانده شده، از مدینه به توطئه و تحریک قبایل مختلف علیه اسلام مشغول بودند، سپاهی به آن سمت…

مقدمه‌ عصر اوّل عباسی (از حكومت سفاح در سال 132 تا پایان حكومت مأمون در سال218 ه‍) به دوره تسلّط ایرانیان مشهور شده است‌. 282 این شهرت‌، مدیون نقش ایرانیان در به حكومت رسانیدن عباسیان و نیز حضور گسترده آنان در لایه‌های مختلف حكومت عبّاسیان از وزارت تا كارمندی در نهادهای‌ مختلف اداری‌، سیاسی و نظامی می‌باشد. شخصیت‌ها و خاندان‌هایی هم‌چون ابوسلمه‌خلل (نخستین وزیر رسمی حكومت عباسی و ملقّب به وزیر آل محمد «ص» 283) و ابومسلم خراسانی (مشهور به امین آل محمد«ص» 284) در آن حضور داشتند. حضور خاندان برمكیان و سهل (فضل و حسن‌، فرزندان سهل‌) در بالاترین…

مقاله‌ی غلو از جلد سوم دانشنامه امام علی(ع) به قلم دکتر نعمت الله صفری فروشانی. برخی از عناوین فرعی این مقاله عبارتند از: تعریف غلو، غلو در دین، حد غلو، غلو درباره حضرت علی(ع)، روایات علوی درباره غلو و غالیان، عبدالله بن سبأ، علل و زمینه های غلو درباره حضرت علی(ع) و رشد آن(علل روانی، علل دینی، علل اجتماعی، علل سیاسی)

چکیده: عزت طلبی در نهضت امام حسین (ع) اگر بخواهیم تجلی صفت كمال در زندگی هر امام را به‌عنوان لقب آن حضرت برگزینیم، باید امام حسین (ع) را «حسین عزیز» بنامیم. عنصر «عزت» آن‌چنان در قیام امام حسین (ع) حضور دارد كه می‌‌توان آن را به‌عنوان یك ملاك و اصلی کلی در نظر گرفته و گزارش‌‌های مورخان درباره این نهضت را با این ترازو سنجید و هر گزارشی را كه كمترین شائبه ذلت در آن باشد مردود شمرد. متأسفانه به علت رواج نوعی كج‌‌فهمی در میان گروه‌هایی از پیروان آن حضرت در طول تاریخ، ارائه چهره‌‌ای رقت‌‌بار، حزن‌‌انگیز و گریه‌آور…

ـ زنان صحابی در جایگاه استادی پس از رحلت پیامبر اکرم(ص) و نیاز جامعه اسلامی به احادیث آن بزرگوار که از آن به سنّت نیز تعبیر می شد، اصحابی که احادیث فراوانی از آن حضرت(ص) شنیده بودند، در جایگاه خاصی قرار گرفتند و حتی در دوره عمر که سختگیری خاصی نسبت به نقل و تدوین روایات معمول شده بود، از آنجا که او نقل روایات فقهی را اجازه می داد،(1) این جایگاه محفوظ ماند. در این میان زنان صحابی به ویژه آنانکه به واسطه موقعیت نسبی یا سببی خود روایات بیشتری از پیامبر اکرم(ص) شنیده بودند، مورد توجه خاص اصحاب…

قسمت دوم در قسمت اول درباره مکان آموزش در این دروه مباحثی را تقدیم داشتیم و اینک قسمت دوم درباره ارکان دیگر آموزش در این دروه بحث را پی می گیریم: 2 – شاگرد برای این که مباحث این بخش بهتر سامان یابد، آن را در دو قسمت آموزش خرد سالان و آموزش بزرگسالان پی می گیریم: الف: آموزش خردسالان: در بعضی نوشته ها از آموزگاران دروه جاهلیت سخن به میان آمده است که به آنان کانت می گفتند. نام تعدادی از آنان را نیز چنین برشمرده اند: بشر بن عبدالملک سکونی، سفیان بن امیة بن عبد شمس و عمرو…

مقدمه ظهور اسلام علاوه بر آنکه تحولی عظیم در جایگاه اجتماعی و حقوقی زنان پدید آورد، همچنین باعث ایجاد نقطه عطفی تاریخی در جایگاه فرهنگی آنان شد که یکی از مظاهر آن تحول در مسایل آموزش زنان بود. بررسی سیر این تحول به ویژه در نقاط آغازین آن به خوبی می تواند نقش دین اسلام و آورنده آن و نیز آموزه های دینی را در پدید آمدن این نقطه عطف تبیین نماید. تنها مقایسه کوتاهی میان تعداد انگشت شمار زنان فرهنگی عصر جاهلیت با حجم عظیم آنها پس از ظهور اسلام به بهترین وجه عظمت این تحول را نشان می…

چکیده ماشینی: زیرا تعداد کتب طبقات نگاری این قرن نسبت به قرن سوم نه تنها رشد کمی و کیفی را نشان نمی‌دهد، بلکه از هر دو جهت، در نقصان به سر می‌برد، از کتب طبقات نگاری این قرن در طبقه بندی محدثین می‌توانیم ازکتاب های زیر نام ببریم: 1-طبقات الاسماء المفردة من الصحابة و التابعین و اصحاب الحدیث نوشتۀ ابو بکر احمد بن هارون روح بردیجی(230-301 ق) نویسنده در این کتاب تنها به ذکر شرح حال مختصر محدثینی می‌پردازد که دارای نامی انحصاری بوده‌اند یعنی نامی که در آن طبقه و نه در طبقات دیگر دارای مشابهی نمی‌باشد و بدین…