چکیده:
دلایل نگاری، یعنی سعی در اثبات امامه ائمه (علیه السلام) از راه معجزات و کرامات، رویکردی بوده که در قرون اولیه تشیع مورد توجه عده ای از اخباریان این مکتب قرار گرفته است. از مهم ترین آثار به جای مانده در این موضوع، کتاب دلائل الامامه، منسوب به محمد بن جریر طبری، حاوی بسیاری از روایات پیشینیان در این زمینه است. علی رغم تلاش بزرگانی همچون آقا بزرگ تهرانی در الذریعه و النابس، شوشتری در الاخبار الدخیله و مامقانی در تنقیح المقال در راه شناسایی مولف، هنوز نقاط مبهمی درباره هویت وی وجود دارد. همچنین نکات قابل تامل فراوانی در اسناد و محتوای روایات این کتاب وجود دارد که هنوز کاری درخور آن انجام نشده است. مقاله حاضر سعی دارد نکات یادآوری شده را به بوته نقد و بررسی گذارد. دلایل نگاری، یعنی سعی در اثبات امامه ائمه (علیه السلام) از راه معجزات و کرامات، رویکردی بوده که در قرون اولیه تشیع مورد توجه عده ای از اخباریان این مکتب قرار گرفته است. از مهم ترین آثار به جای مانده در این موضوع، کتاب دلائل الامامه، منسوب به محمد بن جریر طبری، حاوی بسیاری از روایات پیشینیان در این زمینه است. علی رغم تلاش بزرگانی همچون آقا بزرگ تهرانی در الذریعه و النابس، شوشتری در الاخبار الدخیله و مامقانی در تنقیح المقال در راه شناسایی مولف، هنوز نقاط مبهمی درباره هویت وی وجود دارد. همچنین نکات قابل تامل فراوانی در اسناد و محتوای روایات این کتاب وجود دارد که هنوز کاری درخور آن انجام نشده است. مقاله حاضر سعی دارد نکات یادآوری شده را به بوته نقد و بررسی گذارد.
مقدمه
دلائل الإمامة كهن ترين متن شيعى امامى است كه در ادامه سير دلايل نگارى نگاشته شده و هم اكنون بخش اعظم آن موجود است كه به بيان معجزات و كرامات حضرت فاطمه زهرا (عليهاالسلام) و امامان يازده گانه از نسل او مى پردازد.
درباره مؤلف اين كتاب اطلاعات زيادى در دست نيست؛ به گونه اى كه حتى تاريخ تولد و وفات او نيز نامشخص است. ابهام درباره مؤلف به گونه اى است كه در دو چاپ مختلف از اين كتاب، محدوده زندگانى او نيز متفاوت ذكر شده است؛ به طورى كه در پشت جلد يكى از چاپ ها او را از بزرگان علماى اماميه در قرن چهارم و در چاپ ديگر، از شخصيت هاى بزرگ قرن پنجم دانسته اند.