دکتر نعمت الله صفری فروشانی در مرکز تحقیقات رایانه ای حوزه علمیه اصفهان به بررسی علم ویژه امام با رویکرد تاریخی پرداخت.
دکتر نعمت الله صفری فروشانی دانشیار جامعه المصطفی العالمیه گفت: مقصود از امام تاریخی امامی است که در عینیت تاریخ وجود داشته، در سالی به دنیا آمده و در سالی از دنیا رفته است. این امام در دوره ی حیات خود، مانند سایر انسان ها زندگی اجتماعی داشته است. تاریخ در مورد پیش از تولد او سخن نمی گوید و او را پس از رحلت نیز مورد کنکاش قرار نمی دهد.
وی ادامه داد: منظور از علم ویژه نیز علم خاصی است که امام، نه به عنوان یک انسان عادی، بلکه به عنوان یک فرد ویژه و از طرق ویژه اخذ می کند. این علم شامل علم به غیرحوادث مانند علم به علوم، معارف، احکام، دانستنی های بشری و کائنات و نیز علم به حوادث گذشته و حوادث آینده می شود که بحث ما بر علم ویژه امام به حوادث آینده متمرکز است.
دکتر صفری فروشانی در ادامه به منابع شناخت امام اشاره کرد و گفت: تاریخ، کلام و روایات، سه منبع شناخت امام می باشند. اما معمولا بعد تاریخی امام نادیده گرفته شده است حال آنکه امام تاریخی بخش مهمی از امام است.
وی با این مقدمه به این سؤال که چه ضرورتی دارد که بحث امام تاریخی با وجود خطرات آن مطرح شود پاسخ داده و گفت: اولا امام کلامی و ر٧ی کلامی امامیه وارد می کند. یا برخی وهابیان با نگارش کتاب هایی قوی مانند مسأله النص فی الامامه به صورت بسیار آکادمیک با مطالعات تاریخی به عقاید شیعه هجمه وارد می کنند. و همینطور این مطالعات تاریخی در میان نزاع هایی که مطالعات فلسفی، عرفانی، کلامی و قرآنی با یکدیگر دارند، خود را رشد می دهد و در آینده به جایی می رسد که همه این مطالعات را تحت الشعاع قرار می دهد.
وی افزود: همچنین علت دیگری که باعث رشد این مطالعات تاریخی منجر به تقصیر در معرفت امام شده، این است که قوی ترین آثار روشمند ما در مباحث امام تاریخی الگوهای مطالعاتی آکادمیسین های غربی یا تأثیر گرفته از الگوهای غربی است. به عنوان نمونه از قوی ترین آثار مستشرقان کتاب جانشینی حضرت محمد (ص) از مادلونگ است که بخش امام علی (ع) آن ترسیم تاریخی حیات امام با نگاه تقصیری مستشرقان است. اما در مقابل کتب قوی تاریخی از سوی اندیشمندان سنتی به مطالعات امامت پژوهی نپرداخته است. در این مسیر البته وظیفه اصلی به عهده متکلمان است که با فراگیری آکادمیک تاریخ به صورت روشمند به دفاع از مبانی خود دست بزنند و مطالعات تاریخی را بومی سازی کنند و تحلیل های تاریخی را کارآمد سازی کنند.
لازم به ذکر است دومین دوره مدرسه تابستانی کلام امامیه با موضوع تبیین ابعاد نظریه امامت در روزهای 26 تا 28 مرداد سال 95 با حضور جمعی از اساتید برجسته کلام از جمله حجج اسلام آقایان دکتر برنجکار، سبحانی، قاضی زاده، خسروپناه، قدردان قراملکی، صفری فروشانی، نصیری و ... به مدت سه روز از سوی انجمن کلام اسلامی حوزه در مرکز تحقیقات رایانه ای حوزه علمیه اصفهان برگزار می شود.
