دکتر نعمت الله صفری فروشانی، استاد حوزه و دانشگاه در نشست نقد و بررسی کتاب «تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم(عج)» تألیف جاسم حسین که در ساختمان انجمن های علمی حوزه علمیه قم برگزار شد، به بیان انتقاداتی درباره این کتاب پرداخت.
نویسنده و پژوهشگر حوزه علمیه با اشاره به این که «غیبت امام دوازدهم پیشینه تاریخی» ترجمه انگلیسی واژگان این کتاب است، اظهار کرد: به نظر می رسد که ترجمه غلطی از سوی مترجم این کتاب عنوان شده است.
وی ابراز کرد: نقد دیگر این است که خود جاسم حسین در این جلسه حضور ندارند تا از انتقاداتی که به او وارد می شود، دفاع کنند و همچنین کتاب اصلی و انگلیسی آن هم در دسترس ما نیست.
استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: مترجم کتاب تخصص در زبان دارد و به نظر می رسد که در زمینه علوم اسلامی اطلاعات کافی نداشته باشد و امیدواریم که این مترجم در ترجمه کتاب اضافاتی نیاورده باشد.
وی ابراز کرد: کتاب «التنظیم السری» از جواد علی نخستین کتابی است که به سازمان وکالت پرداخته و جاسم حسین هم از این کتاب بهره گیری کرده و روشمند بودن این کتاب قابل تحسین است.
صفری فروشانی افزود: این کتاب بر مطالعات مهدوی ما سیطره دارد و برخی تصور می کنند که این کتاب غیر قابل نقد است؛ مطالعات مهدوی ما پیشرفت کرده و لازم است که کتاب های خود را یکبار دیگر بررسی کنیم.
وی در ادامه گفت: جاسم حسین بعد از این کار دیگر هیچ اثر قوی نداشته و به نظر می رسد که وی از افرادی باشد که بعد از رساله دکتری دیگر هیچ کار علمی انجام نمی دهند و به امرار معاش می پردازند.
نویسنده و پژوهشگر حوزه علمیه ابراز کرد: یکی از اشکالات این کتاب جامعیت آن است که به برخی جریانات پرداخته نشده است؛ روش وی هم مشخص نیست که کلامی است یا حدیثی و به نظر می رسد که روش حداکثری حدیثی است.
وی با بیان این که به نظر می رسد جاسم حسین برای هدف خود فقط موادی را آماده می کرده است، گفت: این مطلب بنده در پیش طرح این کتاب مشخص است؛ بحث دیگر مفهوم شناسی است که باید فرق میان مهدی و قائم مشخص می شد.
استاد حوزه و دانشگاه گفت: جاسم حسین در پیشینه بحث فقط منابع کهن را آورده و معرفی آن ها هم روشمند نیست؛ یک اشاره کلی شده و بیان نکرده که دایرة المعارف غرب چه فعالیت هایی را انجام داده و چه آثاری را منتشر کرده است تا در صورت نیاز به آن ها مراجعه شود.
وی ادامه داد: گاهی اوقات اشتباهات واضحی در رشته ها دیده می شود که کلمه «اربع مأه» را ذکر می کند اما به تحلیل آن نمی پردازد و این یک غلط مشهور است؛ در بحث رجال هم دو نفر همنام را با هم قاطی کرده است در حالی که یکی از آن ها واقفی بوده است.
صفری فروشانی افزود: در بحث کتاب شناسی و منابع هم اشتباهات واضحی دارد که مثلا عمده مآخذ از منبع باشد و این یک غلط است یا این که ابوالحسن اشعری را فردی می داند که از اهل حدیث به تسنن گرایش پیدا کرده است در حالی که اهل حدیث و تسنن فرقی با هم ندارند.
وی اظهار کرد: یکی از اشتباهات فرقه ای این است که می گوید جارودیه دوازده امامی بودند و به امام مهدی علیه السلام اعتقاد داشته اند اما بنده تمام منابع را بررسی کردم و در همه این منابع آمده که جارودیه زیدی هستند.
پژوهشگر و نویسنده حوزه علمیه تصریح کرد: مطالعات تاریخی جاسم حسین هم ضعف داشته و می گوید که امام صادق و امام کاظم علیهما السلام جمع آوری خمس می کردند که این یک غلط مشهور است و نخستین کسی که جمع آوری خمس کرده، امام جواد علیه السلام بوده است.
وی ابراز کرد: نکته دیگر این است که جاسم حسین، ابوسلمه خلال را شیعه معرفی کرده است در حالی که وی از عباسیان بوده است و حتی ابو سلمه نامه ای را به امام صادق علیه السلام داده بود که ایشان این نامه را پاره می کنند.
استاد حوزه و دانشگاه در پایان به آخرین نقد درباره کتاب «تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم(عج)» اشاره و بیان کرد: به برخی احادیث باید نگاه تطوری می شده است، اما جاسم حسین این احادیث را به طور مستقیم آورده است.
