چکیده:
کتاب عیون المعجزات از آثاری است که در ادامه تلاش برخی از امامیه برای اثبات امامت ائمه علیهم السلام، از راه معجزات،در اوایل قرن پنجم هجری نگاشته شده است. این اثر به علل مختلفی همچون مضامین روایات آن و نیز شخصیت غیر معروف نویسنده تا قرن دوازدهم مورد بی توجهی محافل امامیه قرار گرفته بود؛ اما در این قرن و با رشد اخباری گری و توجه عامیانه اخباریان به این نوع رویکرد، این کتاب به سرعت جای خود را در مجامع اخباری و در کتاب هایی همچون بحارالانوار علامه مجلسی، اثبات الهداة شیخ حر عاملی و مدینة المعاجز سید هاشم بحرانی باز کرده و پس از آن به سرعت، به رشد جایگاه خود ادامه داد؛ به گونه ای که نویسنده خود را ـ که شخصیتی مجهول بوده ـ به مقام فقیه و جلیل القدر ارتقا داد. بررسی این اثر، علاوه بر کمک به شناخت برخی از باورهای عامیانه در مورد ائمه علیهم السلام در قرن پنجم، می تواند در آگاهی از برخی از جریانات امامیه در مناطق دور از مراکز تشیع مفید افتد. همچنین، بررسی اسناد و منابع این اثر ـ که بی بهره از آثار بزرگان مکتب قم، همانند شیخ صدوق و مکتب بغداد، همانند شیخ مفید رحمه اله است ـ می تواند این نکته را به اثبات برساند که جریانی که نویسنده این کتاب نماینده آن است، جریان سومی در امامیه بوده که مسیری جدا از مکتب نقل گرای قم و عقل گرای بغداد را برگزیده است.
